Dzinndwa

Huna tshifhinga tshe lushaka lwa Vhavenda lwa di dzhenisa kha nndwa na mavhuru musi Makhado e murangaphanda. Itsho tshifhinga hu pfala uri vhavenda vho vhavho rengiswa nga Davhana we avha e mukomana wa Makhado, ene ovha o dinalea ngea dzhielwa vhuhosi nga murathu. Kha nndwa yeneyo Vhavenda vho do kundwa vha dzhielwa na tshipida tsha shango lavho fhethu he havha hu fhasi ha Makhado ha vho vhidzwa upfi Louis trichardt hune namusi havho vhidzwa nga dzina la Makhado.

Hu dovha ha vha na nndwa ye Vhavenda vha ilwa ya phusuphusu dza Dzimauli . Afho ndi he Vhavenda vhalwa na mabunyu. Nga itsho tshifhinga Vhavenda vhovha vha tshi shavhela dzithavhani vhanwe vha dzumbama bakoni la tshavhadinda.

Nndwa dza Makhado

Makhado na Davhana ndi vhana vha Ramabulana. Musi Ramabulana o no dzama ha vuwa nndwa khulu vhukati ha Davhana na Makhado, vha tshi lwela Vhuhosi.

Afha hu na mihumbulo yo fhambananaho nga kudzhenele kwa Makhado vhuhosini hone e si ene wa nndu ya Vhuhosi. Mukomana wawe o vha Davhana, wa nndu ya Vhuhosi. Vha ambi vha ri Davhana o kanda milenzhe ya mutahabvu khotsi awe. U : camba izwi ndi uri Davhana o dzhena nduni na mufumakadzi wa Khotsi awe.mahosi mahulwane a agenda for 3 ndi vhana vha Ramabulana.

Zwenezwo zwo do ita uri vhahulwane vha musanda vha dzhie tsheo ya uri Makhado u fanela u vha ene ane a do dzhena vhuhosini.

Makhado Tshilwavhusiku tsha ha Ramabulana.

Izwi zwo dovha hafhu zwa tutuwedzwa ngauri Makhado o vha a tshi funeswa nga Makhadzi Nyakhuhu. Makhado o do vha ene we a vha na vhatikedzi vhanzhi. Davhana u vhona izwo o mbo di shavhela Ha-Tshivhasa Mukumbani. E henengei Ha-Tshivhasa Makhado a rumela vhadinda uri a wana Davhana tshi henefho vha Hatshivhasa vha do dzhena khakhathini khulu. Ndi hone vha Hatshivhasa vha tshi humbela Davhana uri kha fhire shangoni lavho.

Davhana a shavhela Ha-Mphaphuli, a dzula kha muvhundu wa vhukati Ha-Tshimange na Ralushai. Makhado a rumela vhadinda Ha-Mphaphuli, vhe vha ri kha Vho-Mphaphuli wa sa tshi pandela; mmbi yanga i do dzhena henefho. Vha Hamphaphuli nga u pfa Zwenezwo, ndi hone vha tshi ya ha Tshiwawa (J Albasini Khosi ya Vhatsonga ya ha Tshipilongo) vha mu humbelela vhudzulo. Albasini a takalela nga maanda u da ha Davhana Luonde he ene a vha e hone nge a divha uri u do mu tikedza musi ene a tshi lwa na Makhado. Davhana a humbela Tshiwawa na vhanwe Vhatshena uri vha mu thuse kha nndwa yawe na Makhado. Makhado a kunda mmbi ya Davhana na Vhatshena. Vhatshena vha pandela Davhana a ya a dzula Luvhola.

Makhado o lwa na Vhatshena a vha kunda afha hune hapfi Schoemansdal vha shavha vha ya tsini na Bulugwane nga murahu vha fhata dorobo ino pfi Pietersberg. Ndi afha hune hapfi Polokwane. Makhado o do vhusa Swongozwi u swika a tshi dzama a songo thela muthelo wa Makhuwa na nwana wawe Mphephu na ene o hana u thela kha Makhuwa.

Nndwa dza Mphephu

Alilali Mphephu ndi nwana wa muhali wa vhahali Makhado. Vhunga khotsi awe o di vha muthu a thonifheaho kha lushaka lwa Vhavenda, fhedzi ene o vha o fhambana na khotsi awe Makhado ngau khotsi awe hango vuwa a kundiwa na nndwani na nthihi kha nndwa dzothe dze a dzi lwa.

O lwa na mavhuru a shavhela Vhuxwa tsini na Bulawayo nga nwaha wa 1898. Mavhuru o vha o tikedzwa nga Vhatsonga na Ma Swazi. Mahosi mahulwane ano nga Vho-Tshivhase na Vho-Mphaphuli avho ngo ima nae. Ene o vhuya ho no fhela nndwa ya Maisimane na Mavhuru ye zwi la kale ya vha i tshi pfi Anglo Boer War. O pandelwa Swongozwi a ya a dzula Dzanani tsini na Dzata kana ha Manngo.

Phusuphusu dza Dzimauli

Dzimauli ndi vhupo ho dzulaho lushaka lwa Ha-Rambuda. U lu lushaka na lwone a si luswa kha vhuhosi ha Venda. Vha ha Rambuda vho vha vhe vharathu kana khotsimunene kha vha ha Tshivhasa. Phophi Rambuda o do shakulisa Nyafhasi khosi ya Dzimauli. Ndi he a mbodi vhewa khosi kha la Dzimauli.

Naho vhubvo havho vhu vhuthihi ho ri hu tshi dzhena Ligegise Tshivhase Mukumbani Phophi Rambuda a hana u luvha. Izwi zwo do vusa nndwa vhukati ha Vha Ha-Tshivhasa na vha Ha-Rambuda. Kha nndwa dzothe dzenedzi vho kundwaho ndi vha Ha -Tshivhasa.

Nga murahu ha u dzama ha Khosi Phophi Rambuda ho vuwa phusuphusu vhukati ha vhana vhawe vha tshi lwela vhuhosi. Afha ndi he ha bva dzina la Phususphusu dza Dzimauli. Nndwa yo vha vhukati ha Bele na Mashila. Huno Bele o ri u bviswa a mbo di shavha. Bele o ri u kundwa a ya a ramba mmbi ya Maswazi vhe vha hana u muthusa. Bele a vhuya ngeno Venda a dzula Maname mudini wa Limvumvu ndi he vha mu milisa hone tshivhindi.